Oorsprong en kern van het contextuele gedachtegoed
Ivan Boszormenyi-Nagy: Grondlegger van de Contextuele Therapie
Ivan Boszormenyi-Nagy, vaak Nagy genoemd, een Hongaars-Amerikaanse psycholoog (1920-2007), staat bekend om de contextuele therapie. Zijn gedachtegoed legt de nadruk op de onvoorwaardelijke loyaliteit tussen ouders en kinderen. Sinds 1967 worden er regelmatig conferenties gegeven in België en Nederland, waardoor zijn ideeën hier wortel schieten. Tegenwoordig passen talloze hulpverleners, therapeuten en coaches hun theorie toe. Kort samengevat is de contextuele therapie een benadering die zich richt op het begrijpen van de context van de cliënt en de betekenis daarvan voor hun dagelijks functioneren, met de focus op geven en ontvangen in relaties.
Belangrijke aspecten van de contextuele benadering
Verticale loyaliteit
Er worden verschillende vormen van loyaliteit genoemd, waarbij verticale loyaliteit naar ouders cruciaal is. Deze existentiële loyaliteit, inherent aan de ouder-kindrelatie, vormt de basis voor het leven. Kinderen voelen een diepe verbondenheid met hun ouders en streven ernaar om terug te geven wat ze hebben ontvangen. Zelfs als ouders tekortschieten, blijft het kind vaak loyaal, soms zelfs dienstbaar aan de samenleving.
Horizontale loyaliteit
Naast verticale loyaliteit bestaat horizontale loyaliteit, gebaseerd op wederkerigheid, in alle relaties behalve de ouder-kindrelatie. Balans tussen geven en ontvangen is essentieel voor duurzame relaties. Een disbalans kan leiden tot conflicten, zoals wanneer iemand verwacht dat hij niet meer terugkrijgt.
Gespleten loyaliteit
Gespleten loyaliteit ontstaat wanneer een kind gedwongen wordt te kiezen tussen ouders. Dit kan gevaarlijk zijn, omdat beide ouders evenveel liefde en moeite hebben om te accepteren dat ze met elkaar in verband staan. Het kind kan vluchtgedrag vertonen en geen verantwoordelijkheid nemen, waardoor zijn zelfstandigheid verloren gaat.
Verworven loyaliteit
Verworven loyaliteit, een vorm van verticale loyaliteit, levert niets op wat het leven vermag, maar wat de diensten zijn. Dit is van toepassing op pleeg-, stief- en adoptieouders. Investeringen van beide kanten vertegenwoordigen deze vorm van loyaliteit en vertrouwen in anderen.
Onzichtbare loyaliteit
Onzichtbare loyaliteit komt tot uiting in onverklaarbaar gedrag en is een indirecte vorm van loyaliteit aan de ouders. Kinderen dragen onzichtbare opdrachten van hun ouders mee, die soms destructief kunnen zijn. Deze opdrachten, of 'delegaten', kunnen worden omgezet in 'legaten' door ze op een constructieve manier in het leven te roepen.
De vier dimensies van relatiemisdaden
Feiten: Etnische identiteit, geslacht, gezondheid, werk, enzovoort.
Psychologie: Emotionele en cognitieve ontwikkeling, dromen, fantasieën.
Interactie: Communicatiepatronen en onderlinge beïnvloeding.
Relationele ethiek: billijkheid en rechtvaardigheid in relaties.
Deze dimensies vormen samen een raamwerk om een compleet beeld te krijgen van een persoon en hun relaties. Door alle lagen te onderzoeken, kan de hulpverlener recht doen aan de aandrijving van de situatie.
Door deze aspecten te begrijpen en te begrijpen, kunnen hulpverleners effectief werken aan het welzijn van hun cliënten binnen de contextuele therapie.
Uit Handboek Coach
Herberd Prinsen & Joop Groenendijk
www.hpc.nu